فرش یکی از وسایل زیبا و همیشگی خانههای ایرانی است، برای خرید این هنر ایرانی چه مواردی را مدنظر قرار دهیم؟ فرش دستباف ایرانی به دلیل برخورداری از زیبایی خیرهکننده و کیفیت بسیار بالا در جهان شهرت دارد. بهطورکلی ایران را با فرش دستباف آن و فرش دستباف را با نام ایران میشناسند. علیرغم شهرت، اصالت و قدمت بالای این نوع از فرشها، تنها افراد معدودی از ویژگیهای فرشهای دستباف آگاهی دارند. اطلاعات تخصصی و فنی، لازمه اصلی انتخاب نمونه مرغوب این فرشها به حساب میآید. در این مقاله با ما همراه باشید تا با نکتههای مهم درباره فرش دستباف مرغوب آشنا شوید.
چگونه فرش دستباف انتخاب کنیم؟
برای خرید یک فرش دستباف مرغوب، نیازمند اطلاعات تخصصی و فنی ویژهای هستید. این نوع از فرشها نازکتر، ظریفتر و سبکتر از فرشهای معمولی به شمار میروند. گذشت زمان ارزش مالی فرشهای دستباف را افزایش میدهد؛ بهطوریکه ممکن است قیمت آنها تا صدها میلیون تومان نیز برسد. در ادامه برخی از مهمترین نکات در هنگام خرید فرشهای دستباف را عنوان خواهیم کرد.
فرش دستباف
بافت فرش
بافت فرش ایرانی بهطورکلی در سه قالب ترنج، خشتی و افشان صورت میگیرد. در بین آنها طرح لچک ترنج، از طرفداران بیشتری نسبت به سایر مدلها برخوردار است. از ویژگیهای این طرح میتوان به حاشیههای پهن در اطراف و طرحهای بیضی و دایرهای شکل در میانه آن اشاره کرد.
جلوه و درخشندگی فرش
فرشهای دستباف، درخشندهتر هستند و از دور و نزدیک جلوه بهتری نسبت به فرشهای معمولی دارند. فرش دستباف باظرافت دستان بافنده ایرانی جلوه دیگری دارد. زمان و انرژی و توان و هنر بسیاری در تهیه آن صرف شده و چون سایر صنایعدستی ارزشی بالاتر از نمونههای ماشینی دارد.
توجه به ابعاد فرش
اختلاف چندین سانتیمتری در قسمتهای بالا و پایین ابعاد فرش، از ویژگیهای فرش دستباف به شمار میرود. البته لازم به ذکر است که این موضوع در قالیچههای کوچک دیده میشود. برای این منظور و آگاهی از تقارن فرش دستباف میتوانید آنها را از قسمت میانی تا کنید.
تقارن
تقارن رنگ از دیگر ویژگیهایی است که باید در هنگام انتخاب یک فرش دستباف مدنظر قرار گیرد. برای این منظور قسمتهای متقارن فرش را در زیر نور طبیعی بررسی کنید تا از تقارن رنگ در آن مطمئن شوید. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که رنگ فرش دستباف، در جهت خواب آن تیرهتر به نظر میرسد. همچنین بهتر است حاشیه، شکلها و هندسه طرح را موردبررسی قرار دهید تا از اتمام و متقارن بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
تقارن فرش دستباف
رگهدار بودن
فرشهای دستباف را میبایست از نظر رگهدار بودن بررسی کنید. بهطورکلی فرشهای رگهدار، مرغوب نیستند. برای این منظور فرشها را در زیر نور کافی قرار دهید، اگر در قسمتی از فرش نور شکسته شد، این موضوع نشانه نقص در فرش است. دلیل آن میتواند به علت نامنظم کوبیدن پود و یا عدم قیچی کردن یکدست پرز فرش باشد.
اصالت فرش
در هنگام انتخاب فرشهای دستباف توجه به اصالت فرش بسیار حائز اهمیت است. برخی از بافندگان از نقشههای غیرحرفهای و بدون اصالت برای بافت فرش خود استفاده میکنند. این دسته از فرشها از قیمت پایینتری نسبت به فرشهای دیگر برخوردار هستند.
فرشهای دستباف ایرانی بهطورمعمول نقشه شلوغتری دارند. این موضوع درباره رنگها نیز صدق میکند. در فرشهای دستباف اصیل، از رنگهای خاص و معین با درجههای تیره و روشن استفاده میشود.
توجه به پرز فرش
فرشهای دستباف میبایست پرزهای درخشان و انعطافپذیرتری داشته باشند. تفاوت رنگ پرز قسمت انتهایی با رنگ سطح فرش، نشاندهنده رنگآمیزی آن با رنگهای جوهری است. تمیز کردن فرشهای دستباف با پرزهای خشن، کار دشواری است. تمیز کردن فرش دستباف کار پرظرافتی است. اگر مانند فرش ماشینی آن را با جاروبرقی تمیز کنید از زیبای آن کاسته میشود. بنابراین به پرزهای آن دقت کنید تا بعد دردسرساز نشود.
استفاده از الیاف و رنگ طبیعی
برای اطمینان از طبیعی بودن رنگ فرش دستباف، میتوانید در هنگام خرید یک دستمال مرطوب را بر روی فرش بکشید؛ درصورتیکه در رنگآمیزی آن از رنگهای مصنوعی استفادهشده باشد، فرش موجب رنگی شدن دستمال میشود. از ویژگیهای دیگر فرش دستباف این است که در بافت آن الیاف طبیعی به کار رفته باشد.
الیاف طبیعی به دلیل استفاده از مواد گرفتهشده از دل طبیعت، به تأمین سلامت جسمانی افراد کمک میکند. در مقابل الیاف مصنوعی حساسیتبرانگیز بوده و برای بیماریهایی نظیر آسم خطرناک است. در فرشهای دستباف به دلیل استفاده از پشم، ابریشم و پنبه هیچگاه الکتریسیته ساکن تولید نمیشود.
تنوع طرح و رنگ
طرحها و رنگهای متنوع فرش دستباف، آرامش روحی و روانی و زمینههای لذت بردن شما از زندگی را فراهم میکنند. برای این منظور میتوانید از بین طرح و نقشههای رایج با رنگبندیهای بسیار متنوع، نمونه موردنظر خود را انتخاب کنید.
توجه به پشت فرش
مشاهده پشت فرش، بازگوکننده مسائل بسیار زیادی است. میزان گرهها و تراکم پشت فرش، با مرغوب بودن آن ارتباط مستقیم دارد. هرچه میزان این گرهها ریزتر و تراکم آن بیشتر باشد، فرش مرغوبتری خواهید داشت. تراکم بافت فرش از پشت بافت مشخص میشود.
همچنین باید نظم گرهها را نیز موردبررسی قرار دهید؛ در این صورت اگر رجها در یک خط مستقیم نباشند و یا بافنده رجهایی را جا انداخته باشند، متوجه خواهید شد.
عمر و ماندگاری
عمر و ماندگاری، از دیگر ویژگیهای فرش دستباف محسوب میشوند. این نوع فرشها نسبت به نمونههای دیگر، دارای عمر بیشتر و قابلیت بسیار بالاتر برای پاکیزگی و نظافت هستند. زیبایی فرش دستباف بر اثر پا خوردن، نور و شستشو افزایش پیدا میکند و چشمنوازی خود را از دست نمیدهد.
این موضوع در فرشها رنگشده با مواد طبیعی بیشتر قابلرؤیت است. ارزش مالی و هنری فرشهای دستباف با گذشت زمان افزایش مییابد. و هر چه از عمر فرش شما بگذرد فرش چون اثری هنری قدمت پیدا کرده و با ارزشتر میشود.
فرش دستباف، انتخاب هنر ایرانی
فرشهای دستباف، بهعنوان یک نوع آثار نفیس هنری، بسیار نازک، ظریف و سبک هستند. این نوع از فرشها با گذشت زمان نهتنها ارزش مالی خود را از دست نمیدهند؛ بلکه با قیمتی بیشتر از بهای اولیه نیز به فروش میرسند.
برای خرید و انتخاب یک فرش دستباف باید از نکات مورد نیاز آگاهی داشته باشید. زیرا با کوچکترین بیدقتی امکان دارد ارزش مالی فرشتان کاهش پیدا کند. در مقاله فوق به نکاتی نظیر عمر و ماندگی، توجه به پرز فرش، تقارن و اصالت آن اشاره شد که باید در هنگام خرید و انتخاب یک فرش دستباف مرغوب مدنظر قرار دهید.